Thuis in Nissewaard

Financiële toelichting

Naast de loon- en prijsstijging 2024 en de vastgestelde begrotingswijzigingen lichten wij bijgaande financiële verschillen op dit thema toe.

• Mutaties

In het thema Thuis in Nissewaard zijn de volgende mutaties in de begroting 2024/ meerjarenraming verwerkt.

Implementatie vraagverheldering Ingang
In het coalitieakkoord en in de Ontwikkelagenda is opgenomen dat een integrale Ingang wordt gerealiseerd voor het sociaal domein. De Ingang is het startpunt voor het sociaal domein, waar informatie & advies wordt gegeven en vraagverheldering wordt uitgevoerd. Om de ingang met voldoende omvang van start te kunnen laten gaan, zijn tijdelijk extra middelen nodig voor de implementatie op het gebied van de vraagverheldering, omdat de verschuiving van formatie door frictietijd nog niet volledig plaats kan vinden. De verwachting is namelijk dat formatie die nu ingezet wordt voor indicatiestelling en basisaanbod, straks deels ingezet kan worden in de ingang, omdat een (beperkt) deel van het werk in de ingang wordt gedaan. Omdat deze tijdwinst er nu nog niet is, is een overbruggingsperiode nodig voor vraagverheldering. Om te zorgen dat we voor ‘ravijnjaar’ 2026 effecten kunnen gaan zien van de ingang, wordt  tijdelijk 2 fte te gefinancierd door middel van een subsidie.

Dekking reserve sociaal domein
De Implementatiekosten Integrale Ingang sociaal domein kunnen als incidenteel bestempeld worden omdat het de opstart van iets nieuws betreft waar sprake is van eenmalige frictiekosten. Tegenover deze incidentele lasten staat dan ook een onttrekking aan de reserve sociaal domein (incidentele baten).

Correctie PPN2024 37% accres algemene uitkering
In de Perspectiefnota 2024 is op basis van de Voorjaarsnota 2023 van het Rijk in 2027 een voordeel bij de Algemene uitkering opgenomen van € 705.000. Dit betreft de verwachte groei van het Bruto Binnenlands Product (BBP) als mogelijk onderdeel van de nieuwe trap-op-trap-af-methodiek voor het Gemeentefonds (onderdeel ‘oplossing’ financieel ravijn). In de meicirculaire 2023 is deze mutatie echter niet meegenomen. Omdat onze toezichthouder de provincie Zuid-Holland heeft aangegeven dat de circulaires van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties moeten worden gevolgd bij het opstellen van de begroting, moet deze post komen te vervallen. In de Perspectiefnota 2024 is aangegeven dat de genoemde € 705.000 voor 37% (€ 261.000) verrekend is met het Sociaal Domein en voor € 444.000 met het begrotingssaldo. Gezien de instructie vanuit de provincie Zuid-Holland worden deze mutaties teruggedraaid. Dit betekent dat het voordeel ten gunste van de stelpost sociaal domein van € 261.000 in 2027, zoals verwerkt in de perspectiefnota 2024, nu bij de begroting weer wordt gecorrigeerd ten laste van de stelpost sociaal domein. De stelpost sociaal domein is opgenomen binnen het thema “Thuis in Nissewaard”.

• Stelpost Sociaal Domein

Binnen het sociaal domein is als sluitpost de “stelpost sociaal domein” in de begroting opgenomen. Deze stelpost is opgenomen in het thema Thuis in Nissewaard. Het betreft een momentopname (zoals nu bij de begroting 2024-2027) en deze post wijzigt zodra er bijstellingen nodig zijn op de lasten of baten binnen het sociaal domein. Een positief saldo is daarom gewenst als buffer om tegenvallers te kunnen opvangen. Bij een negatief saldo zijn bezuinigingstaakstellingen nodig om de stelpost positief te krijgen.

De mutaties in de perspectiefnota 2024 hebben een per saldo negatief effect op de stelpost. Het nadeel in de perspectiefnota wordt met name verklaard door knelpunten in het kader van indexering op het gebod van Wmo en Jeugd.

De gevolgen van de meicirculaire 2024 zijn eveneens negatief. Dit nadeel wordt voor een groot deel verklaard door de volgende twee onderwerpen.

• Het effect van de meicirculaire 2023 op het begrotingssaldo is negatief. Het 37% aandeel van het sociaal domein bedraagt circa € 500.000 negatief in 2024 oplopend naar € 1,5 miljoen nadeel in 2027.
• In de meicirculaire 2023 extra middelen jeugdzorg toegekend voor 2024 en 2025. In de begroting waren deze baten reeds geraamd. Als gevolg van een onjuiste berekeningsgrondslag zijn deze baten te hoog geraamd. Bij de meicirculaire 2023 zijn deze baten nu gecorrigeerd. Per saldo betekent dit voor de stelpost sociaal domein een nadeel van € 2 miljoen in 2024, circa € 1 miljoen in 2025 en 2026 en € 1,5 miljoen in 2027.  Naast de geraamde baten extra middelen jeugdzorg zijn ook lagere lasten als taakstelling in de begroting opgenomen. Ook deze taakstelling wordt op basis van de informatie uit de meicirculaire 2023 en het voorschrift van de provincie naar beneden bijgesteld. Het Rijk is verantwoordelijk voor de te realiseren taakstelling.  Het bijstellen van de taakstelling heeft een negatief effect op de stelpost van € 700.0000 in 2024 en € 1,1 miljoen vanaf 2025.

Naast bovengenoemde mutaties worden in de begroting nog een aantal wijzigingen in de budgetten verwerkt. Deze mutaties worden toegelicht in de financiële samenvatting van de betreffende thema’s binnen dit programma.

Na verwerking van alle mutaties, is het volgende saldo van de stelpost sociaal domein opgenomen in de begroting 2024-2027.

• Taakstellingen Sociaal Domein

Naast de stelpost sociaal domein zijn de taakstellingen in de begroting 2024-2027 opgenomen. Zowel in de perspectiefnota 2024 als bij de meicirculaire 2023 zijn een aantal taakstellingen ingevuld dan wel aangepast. De taakstellingen “Lagere lasten Jeugd” en “Herinvoering eigen bijdrage Wmo” zijn een verantwoordelijkheid van het Rijk.

In de betreffende thema's worden de taakstellingen nader toegelicht. Indien de taakstellingen niet worden gerealiseerd heeft dit een nadelig effect op de stelpost sociaal domein. Daarnaast kan het zijn dat er nog meer wordt bespaard dan de geraamde taakstelling, in dat geval heeft dit een positief effect op de stelpost SD. Op dit moment zijn de volgende taakstellingen in de begroting 2024-2027 opgenomen.

Hieronder worden de taakstellingen in het thema Thuis in de Nissewaard toegelicht.

Verdere uitwerking doelen en inspanningen:
In de ontwikkelagenda sociaal domein zijn doelen en inspanningen opgenomen. Enkele inspanningen hebben een specifieke taakstelling opgelegd gekregen, welke inmiddels nagenoeg allemaal zijn gerealiseerd. Om te zorgen dat de financiële besparings-mogelijkheden van inspanningen ten volle worden onderzocht, is deze taakstelling PM opgenomen. Inmiddels is de opdracht gegeven om bij de perspectiefnota ten behoeve van 2025 en verder, inzicht te bieden in oplossingsmogelijkheden voor het financiële ravijn per 2026. Deze taakstelling zal daarin naadloos overgaan.

Integrale ingang en toegang:
Deze taakstelling spitst zich toe op het beperken van uitgaven in multiprobleemgezinnen wanneer er integrale afwegingen worden gemaakt welke ondersteuning in dat huishouden het meeste effect heeft. Nu wordt vaak vanuit meerderen wetten ondersteuning ingezet bij multiproblematiek. Voorwaarde voor deze taakstelling is wel dat de Wet multiproblematiek (Wams) per medio 2024 ingaat, hetgeen ons de bevoegdheden geeft om over wetgeving heen informatie uit te wisselen en keuzes te maken. De inwerkingtreding per medio 2024 staat echter onder druk, nu dit onderwerp controversieel is verklaard. Het realiseren van casusregie en procesregie in de gemeentelijke organisatie (onderdeel van toegang) is hiertoe eveneens noodzakelijk. Aan dat laatste wordt nu reeds gewerkt met als planning dat dit vanaf januari 2024 in de organisatie geïmplementeerd wordt.

• Overige financiële toelichtingen

Toekomstbestendig sociaal domein

In dit thema zijn incidentele middelen opgenomen voor het budget "toekomstbestendig sociaal domein". Het betreft het voormalig budget “Thuis in de Wijk” waar voor een periode van 4 jaar, oorspronkelijk tot en met 2020, jaarlijks budget beschikbaar is gesteld vanuit de reserve sociaal domein.  De niet bestede middelen zijn jaarlijks overgeheveld. In de begroting 2023 is, na overheveling, nog een budget geraamd van € 400.000. Vanaf 2024 zijn hiervoor geen middelen meer geraamd in de begroting.

Ontwikkelbudget sociaal domein
Naast het "toekomstbestendig sociaal domein" is binnen dit thema een ontwikkelbudget sociaal domein geraamd van structureel € 430.000. De middelen zijn incidenteel opgehoogd met respectievelijk € 360.000 in 2023, €260.000 in 2024 en € 100.000 in 2025 voor onderzoeken (eigen bijdrage voorzieningen), beleid (handhavingsbeleid, woon-zorg visie) en implementatie (ingang/toegang en woon-zorg visie) in het kader van de Wmo. Daarnaast zijn de niet bestede middelen van 2022 ad € 156.000 overgeheveld naar 2023.

-