Algemeen

Financiële samenvatting

Financieel perspectief

Net als bij de vorige begroting staan de gemeentelijke financiën onder druk. Naast de historisch hoge inflatie zijn het 'financieel ravijn' in 2026 als gevolg van het regeerakkoord en de herverdeling van het Gemeentefonds daar in belangrijke mate debet aan.
Met het uitblijven van duidelijkheid vanuit het Rijk over hoe het 'financieel ravijn' in het begrotingsjaar 2026 opgelost gaat worden, heeft Nissewaard er net als vele gemeenten in Nederland voor gekozen om niet alles op alles te zetten om 2026 financieel sluitend te maken. In het verlengde van het advies van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft (ook) Nissewaard de tekorten zichtbaar in begroting verwerkt.

Dat neemt niet weg dat voor de jaren 2024 en 2025 uiteraard wel hard gewerkt is om te komen tot een sluitende begroting. En dat is ook gelukt. Beide jaren sluiten met positieve saldi. Daarnaast beschikt Nissewaard nog over een goed gevulde Algemene reserve als financiële buffer.

Met het oog op 2040 zijn er diverse onderwerpen waar we mee aan de slag zullen gaan. We willen immers ook in 2040 die aantrekkelijke, vitale, toekomstbestendige woon- en werkgemeente zijn. Vervangingsopgaven op het gebied van de onderwijshuisvesting en onze eigen accommodaties, het herstructureren van wijken, bereikbaarheid, het stimuleren van werkgelegenheid, investeren in groen en recreatie, duurzaamheid en klimaatadaptatie zijn daarbij belangrijke zaken.
Prijsstijgingen als gevolg van zowel materiële als personele schaarste maken dat het realiseren van de ambities met financiële uitdagingen gepaard kunnen gaan. Samen met het financieel ravijn in 2026 en verder blijft behoedzaam en zorgvuldig omgaan met onze financiële middelen dan ook een belangrijke leidraad.

Onderstaand en in het onderdeel Financiële positie wordt een en ander nader toegelicht.

Financieel perspectief 2024 - 2027

Naar aanleiding van de Perspectiefnota 2024 en de meicirculaire 2023 resteerde voor 2024 nog een voordelig saldo van € 1,2 miljoen aflopend tot - € 4,2 miljoen in 2026. Met het afronden van de begroting 2024 – 2027 zijn daarnaast nog enkele analyseverschillen / nagekomen knelpunten naar boven gekomen welke per saldo een nadelig effect hebben. Het begrotingssaldo komt daarmee op € 1,2 miljoen voordelig in 2024 aflopend tot - € 5,4 miljoen nadelig in 2027.

Bedragen x € 1.000 (“-” = nadelig)

Begrotingssaldo

2024

2025

2026

2027

Saldo Perspectiefnota 2024 (A)

1.401

3.044

-1.858

-1.586

Meicirculaire 2023 (B)

Diverse mutaties

-218

-982

-2.064

-2.642

Subtotaal (A+B)

1.183

2.062

-3.922

-4.228

Analyseverschillen

-29

-1.824

-1.190

-1.203

Saldo begroting

1.154

238

-5.112

-5.431

Analyseverschillen
Onderstaand wordt een nadere uiteenzetting gegeven van de analyseverschillen.

Bedragen x € 1.000 (“-” =  nadelig)

Analyseverschillen

2024

2025

2026

2027

Formatielasten

-1.278

-1.280

-1.217

-1.186

Reiskosten woon-werkverkeer

-170

-170

-170

-170

Kapitaallasten incl. act. mjis + index

-205

-450

-366

-144

BTW-comp.fonds (afval & riolering)

-131

-113

-155

-155

Correctie Alg. uitkering PPN 2024

-444

Treasury - rente

-837

-794

-233

162

Treasury - dividend (Stedin)

585

508

925

705

Lagere energiekosten

1.000

Knelpunt Beheer

572

Knelpunt De Stoep

200

200

Uitvoeringsplan groot onderhoud beheer openbare ruimte 2024 - 2027

1.500

Onttrekking reserve Groot onderhoud

-1.500

Onttrekking reserve Beheer t.b.v. park Vogelenzang -> 2025 - baten

-500

500

Lasten park Vogelenzang -> 2025

500

-500

Onttrekking reserve Duurzaamheid -> 2025

-420

420

Lasten Duurzaamheid -> 2025

420

-420

Overige

235

275

26

29

Totaal analyseverschillen

-29

-1.824

-1.190

-1.203

Toelichting
Formatielasten
Jaarlijks wordt de personeelsbegroting opgemaakt op basis van het huidig personeel (stand 2e kwartaal 2023) met daarbij een reële inschatting van de periodieken, de cao-stijging en de wijziging in de werkgeverslasten. Vacatures worden geraamd op het midden van de bijbehorende salarisschaal. Het begroten op persoonsniveau (op basis van wekelijke lasten) zorgt ervoor dat er jaarlijks, door mutaties in het personeelsbestand, analyseverschillen ontstaan. Het hier gepresenteerde verschil hangt samen met de effecten van de nieuwe CAO gemeenten. Doordat een component van deze CAO bestaat uit een vast bedrag bleek de stijging van de formatiekosten bij de Perspectiefnota 2024 te laag zijn ingeschat. Zo bleek de ingeschatte 7% CAO-stijging na doorrekening op individueel niveau richting (gemiddeld genomen) de 9% te gaan.

Reiskosten woon-werkverkeer
Eind 2022 is in het kader van aantrekkelijk werkgeverschap voorgesteld om de reiskostenvergoeding te verhogen van € 0,12 per km naar € 0,21 per km. Om dit ook voor 2024 en verder te kunnen continueren is een bedrag van € 170.000 structureel benodigd. In het collegeadvies is destijds voorgesteld om de extra kosten te dekken via de post Reservering verwachte CAO-stijging in de begroting 2023 - 2026 ad € 649.000 structureel. Deze post is bij het opstellen van de technische begroting 2024 - 2027 echter volledig ingezet als dekkingsmiddel.

Kapitaallasten inclusief actualisatie meerjareninvesteringsschema en indexatie
Dit analyseverschil betreft verschillende componenten. Het betreft de actualisatie van de staat van activa (investeringen), het meerjareninvesteringsschema (geplande investeringen) en het indexeren (3,5%) van de geplande investeringen.

BTW-comp.fonds (afval & riolering)
Bij de tariefberekening van de afvalstoffenheffing en rioolheffing wordt rekening gehouden met BTW over de betreffende kosten. Dit hangt samen met de introductie van het BTW-compensatiefonds in het verleden en de uitname die daarvoor is gedaan uit het Gemeentefonds.
In z’n algemeenheid werkt dit als volgt. Meer kosten, betekent ook meer BTW, dit is per saldo voordelig voor de begroting omdat deze BTW gedekt wordt via de afval- dan wel rioolheffing. Andersom, minder kosten, betekent minder BTW dat gedekt wordt via deze heffingen, wat een nadelig effect geeft op de begroting. Met het opstellen van de begroting 2024 - 2027 is geconstateerd dat sprake is van minder (investerings)kosten waardoor er ook minder BTW is toegerekend. Voor de begroting is dit een nadelig effect.

Correctie Alg. uitkering PPN 2024
In de Perspectiefnota 2024 is op basis van de Voorjaarsnota 2023 van het Rijk in 2027 een voordeel bij de Algemene uitkering opgenomen van € 705.000. Dit betreft de verwachte groei van het Bruto Binnenlands Product (BBP) als mogelijk onderdeel van de nieuwe trap-op-trap-af-methodiek voor het Gemeentefonds (onderdeel ‘oplossing’ financieel ravijn). In de meicirculaire 2023 is deze mutatie echter niet meegenomen. Omdat onze toezichthouder de provincie Zuid-Holland heeft aangegeven dat de circulaires van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties moeten worden gevolgd bij het opstellen van de begroting, moet deze post komen te vervallen. In de Perspectiefnota 2024 is aangegeven dat de genoemde € 705.000 voor 37% (€ 261.000) verrekend is met (de stelpost van) het Sociaal Domein en voor € 444.000 met het begrotingssaldo. Gezien de instructie vanuit de provincie Zuid-Holland worden deze mutaties teruggedraaid.

Treasury - rente
Dit analyseverschil hangt samen met de laatste actualisaties van de treasuryramingen (financieringsbehoefte) in relatie tot de rentelasten voortvloeiende uit de staat van activa en het meerjareninvesteringsschema.

Treasury - dividend (Stedin)
Er is recent met de Staat overeenstemming bereikt over de voorwaarden van het toetreden van de Staat als aandeelhouder tot Stedin. Hierdoor is ook meer duidelijkheid ontstaan over het verwachte dividend van Stedin en de voorwaarden waaronder dit uitgekeerd wordt. Ten opzichte van de vorige begroting geeft dit een voordelig effect.

Lagere energielasten
In de lopende begroting is voor 2024 € 2,3 miljoen aan extra energielasten opgenomen. Met de dalende energieprijzen is de inschatting dat hier € 1 miljoen van vrij kan vallen.

Knelpunt Beheer
In de Perspectiefnota 2024 is voor 2024 een knelpunt met betrekking tot beheer opgenomen voor een bedrag van € 871.000. Dit wordt voor € 299.000 gedekt via de stelpost Areaalmutaties. Voorgesteld wordt om, in het kader van een sluitende begroting 2024, voor 2024 dit knelpunt te beperken tot € 299.000. Bij de 2e Tussenrapportage 2023 dan wel de Perspectiefnota 2025 zal hier indien nodig nader over geadviseerd worden.

Knelpunt De Stoep
In de Perspectiefnota 2024 is voor 2024 en 2025 een extra bedrag opgenomen van € 200.000 per jaar. Voorgesteld wordt om, in het kader van te komen tot een sluitende begroting 2024, bij de 2e Tussenrapportage 2023 een eenmalige storting in de reserve van De Stoep op te nemen van € 400.000. Hierdoor kan de opgenomen € 200.000 voor 2024 en 2025 vrijvallen.

Uitvoeringsplan groot onderhoud beheer openbare ruimte 2024 - 2027 / Onttrekking reserve Groot onderhoud
Naar verwachting zal hier voor 2024 minder (extra) budget benodigd zijn. Dit hangt enerzijds samen met de beschikbare capaciteit (ook van derden) om de werkzaamheden uit te voeren en anderzijds met de verwachting dat niet alle middelen voor 2023 besteed zullen worden. Hierover zal bij het voorstel Overheveling 2023 -> 2024 dan wel de Perspectiefnota 2025 nader geadviseerd worden.

Onttrekking reserve Beheer Park Vogelenzang + lasten -> 2025
Voor 2024 staat een onttrekking aan de reserve Beheer begroot van € 500.000 en een zelfde bedrag aan lasten. Naar verwachting zijn deze lasten en daarmee ook de onttrekking aan deze reserve pas in 2025 nodig.

Onttrekking reserve Duurzaamheid + lasten -> 2025
Voor 2024 staat een onttrekking aan de reserve Duurzaamheid begroot van € 420.000 en een zelfde bedrag aan lasten. In verband met de ontvangen gelden vanuit het klimaatakkoord zijn deze lasten en daarmee ook de onttrekking aan deze reserve pas in 2025 nodig.

Overige
Dit betreft een verzamelpost van diverse kleinere/technische analyseverschillen.

Sluitende begroting 2024 - 2027
De begroting sluit met een voordelig saldo van € 1,2 miljoen in 2024 aflopend tot - € 5,4 miljoen nadelig in 2027. Voorgesteld wordt om deze bedragen op de post Saldo begroting te parkeren.

Sociaal Domein

Stelpost Sociaal Domein
Bijgaand de ontwikkelingen in het Sociaal Domein voor het financieel perspectief. In de Perspectiefnota 2024 is de stand van de stelpost Sociaal Domein aangegeven. In de onderstaande tabellen is terug te vinden welke mutaties zijn verwerkt in de begroting 2024 - 2027 en wat de stand is van de stelpost Sociaal Domein in de begroting.

Bedragen x € 1.000 (“-” = nadelig)

Saldo stelpost SD

2024

2025

2026

2027

Saldo stelpost na PPN 2024

1.364

2.504

-3.230

-2.876

Effecten meicirculaire 2023

-2.462

-2.162

-3.158

-3.728

Stand stelpost sociaal domein na meicirc. 2023

-1.098

342

-6.388

-6.604

Mutaties per thema in de begroting 2024-2027:

Thuis in Nissewaard

-261

Maatwerk Jeugd

338

676

781

781

Maatwerk Volwassenen

-2

200

200

200

Werk, Inkomen, Inburgering & Armoedebeleid

762

808

869

470

Volksgezondheid

104

104

104

104

Stelpost Sociaal Domein begroting 2024-2027

104

2.129

-4.435

-5.310

Toelichting

Effecten meicirculaire 2023
In de meicirculaire 2023 extra middelen jeugdzorg toegekend voor 2024 en 2025. In de begroting waren deze baten reeds geraamd. Als gevolg van een onjuiste berekeningsgrondslag zijn deze baten te hoog geraamd. Bij de meicirculaire 2023 zijn deze baten nu gecorrigeerd. Per saldo betekent dit voor de stelpost sociaal domein een nadeel van € 2 miljoen in 2024, circa € 1 miljoen in 2025 en 2026 en € 1,5 miljoen in 2027.  Naast de geraamde baten extra middelen jeugdzorg zijn ook lagere lasten als taakstelling in de begroting opgenomen. Ook deze taakstelling wordt op basis van de informatie uit de meicirculaire 2023 en het voorschrift van de provincie naar beneden bijgesteld. Het Rijk is verantwoordelijk voor de te realiseren taakstelling.  Het bijstellen van de taakstelling heeft een negatief effect op de stelpost van € 700.0000 in 2024 en € 1,1 miljoen vanaf 2025. Voor een nadere uiteenzetting van alle mutaties wordt verwezen naar het advies over de meicirculaire 2023.

Thuis in Nissewaard
In het thema Thuis in Nissewaard zijn de volgende mutaties in de begroting 2024 verwerkt.

Mutaties SD (bedragen x € 1.000)

2024

2025

2026

2027

Thema Thuis in Nissewaard

Implementatie vraag verheldering Ingang

-250

-250

Dekking reserve Sociaal Domein

250

250

Correctie PPN2024 37% accres algemene uitkering

-261

Totaal mutaties Thuis in Nissewaard

0

0

0

-261

Voor een nadere toelichting van de mutaties wordt verwezen naar het thema Thuis in Nissewaard naar het onderdeel “Wat mag het thema kosten?”.

Maatwerk Jeugd
In het thema Maatwerk Jeugd zijn de volgende mutaties in de begroting 2024 verwerkt.

Mutaties SD (bedragen x € 1.000)

2024

2025

2026

2027

Thema Maatwerk Jeugd

Verhoging begroting 2024/meerjarenraming GR JR

-1.698

-1.719

-1.719

-1.719

Stelpost GR JR woonplaatsbeginsel

2.500

2.500

2.500

2.500

Daginvulling Jeugd

-465

-105

Kostprijs onderzoek huishoudelijke hulp en begeleiding

PM

PM

PM

PM

Toezicht en handhaving onderzoek

PM

PM

PM

PM

10 duurste gezinnen jeugdhulp

PM

PM

PM

PM

Totaal mutaties Maatwerk Jeugd + PM

338

676

781

781

Voor een nadere toelichting van de mutaties wordt verwezen naar het thema Thuis Maatwerk Jeugd naar het onderdeel “Wat mag het thema kosten?”.

Maatwerk Volwassenen
In het thema Maatwerk volwassenen zijn de volgende mutaties in de begroting 2024 verwerkt.

Knelpunten SD (bedragen x € 1.000)

2024

2025

2026

2027

Thema Maatwerk Volwassenen

Collectief vervoer

200

200

200

200

Afhandeling aanvragen Wmo

-202

Kostprijs onderzoek huishoudelijke hulp en begeleiding

PM

PM

PM

PM

Totaal knelpunten Maatwerk volwassenen

-2

200

200

200

Voor een nadere toelichting van de mutaties wordt verwezen naar het thema Maatwerk Volwassenen naar het onderdeel “Wat mag het thema kosten?”.

Werk, Inkomen, Inburgering & Armoedebeleid
In het thema Werk, Inkomen, Inburgering en Armoedebeleid zijn de volgende mutaties in de begroting 2024 verwerkt.

Mutaties SD (bedragen x € 1.000)

2024

2025

2026

2027

Thema Werk, Inkomen, Inburgering & Armoedebeleid

Stelpost exploitatiebijdrage Voorne Putten Werkt

566

612

673

274

BBZ (Besluit voor zelfstandigen)

130

130

130

130

Gratis OV Minima AOW

66

66

66

66

Participatiewet uitkeringen

PM

PM

PM

PM

Tot. mut. Werk, Inkomen, Inburgering & Armoedebeleid

762

808

869

470

Voor een nadere toelichting van de mutaties wordt verwezen naar het thema Werk, Inkomen, Inburgering en Armoedebeleid naar het onderdeel “Wat mag het thema kosten?”.

Volksgezondheid
In het thema Volksgezondheid is de volgende mutatie in de begroting 2024 verwerkt.

Bedragen x € 1.000

Mutaties SD (bedragen x € 1.000)

2024

2025

2026

2027

Thema Volksgezondheid

Gezond in de stad (GIDS)

104

104

104

104

Totaal mutatie Volksgezondheid

104

104

104

104

Voor een nadere toelichting van de mutaties wordt verwezen naar het thema Volksgezondheid naar het onderdeel “Wat mag het thema kosten?”.

Taakstellingen in het Sociaal Domein
Naast de stelpost sociaal domein zijn taakstellingen in de begroting 2024-2027 opgenomen in het Sociaal Domein. Zowel in de Perspectiefnota 2024 als bij de meicirculaire 2023 zijn een aantal taakstellingen ingevuld dan wel aangepast. De taakstellingen “Lagere lasten Jeugd” en “Herinvoering eigen bijdrage Wmo” zijn een verantwoordelijkheid van het Rijk.

In de betreffende thema's worden de taakstellingen nader toegelicht. Indien de taakstellingen niet worden gerealiseerd heeft dit een nadelig effect op de stelpost Sociaal Domein. Daarnaast kan het zijn dat er nog meer wordt bespaard dan de geraamde taakstelling, in dat geval heeft dit een positief effect op de stelpost SD. Op dit moment zijn de volgende taakstellingen in de begroting 2024-2027 opgenomen.

Bedragen x € 1.000

Taakstellingen SD begroting 2024-2027

2024

2025

2026

2027

Gemeentelijke taakstellingen

Thema Thuis in Nissewaard

Verdere uitwerking doelen en inspanningen

PM

PM

PM

Integrale Ingang en toegang

100

100

100

Thema Maatwerk Jeugd

Minder zware jeugdhulp met verblijf

50

100

100

Thema Maatwerk Volwassenen
Dagbesteding als algemene voorziening

PM

PM

PM

PM

Subtotaal

0

150

200

200

Taakstellingen onder verantwoordelijkheid van het Rijk

Thema Maatwerk Jeugd

Lagere lasten Jeugd (voorspraak provincie)

2.400

2.400

2.500

Thema Maatwerk Volwassenen

Herinvoering Eigen bijdrage Wmo

962

956

Subtotaal

PM

2.400

3.362

3.456

Totaal opgenomen taakstellingen SD

PM

2.550

3.562

3.656

Hieronder worden de taakstellingen toegelicht.

Verdere uitwerking doelen en inspanningen:
In de ontwikkelagenda sociaal domein zijn doelen en inspanningen opgenomen. Enkele inspanningen hebben een specifieke taakstelling opgelegd gekregen, welke inmiddels nagenoeg allemaal zijn gerealiseerd. Om te zorgen dat de financiële besparings-mogelijkheden van inspanningen ten volle worden onderzocht, is deze taakstelling PM opgenomen. Dit om aantoonbaar te maken dat er altijd een noodzaak is om het sociaal domein financieel gezond te houden en scherp te blijven op mogelijkheden om geld effectiever in te zetten. Inmiddels is ook de opdracht gegeven om bij de perspectiefnota ten behoeve van 2025 en verder, inzicht te bieden in oplossingsmogelijkheden voor het financiële ravijn per 2026.  

Integrale ingang en toegang:
Deze taakstelling spitst zich toe op het beperken van uitgaven in multiprobleemgezinnen wanneer er integrale afwegingen worden gemaakt welke ondersteuning in dat huishouden het meeste effect heeft. Nu wordt vaak vanuit meerderen wetten ondersteuning ingezet bij multiproblematiek. Voorwaarde voor deze taakstelling is wel dat de Wet multiproblematiek (Wams) per medio 2024 ingaat, hetgeen ons de bevoegdheden geeft om over wetgeving heen informatie uit te wisselen en keuzes te maken. De inwerkingtreding per medio 2024 staat echter onder druk, nu dit onderwerp controversieel is verklaard. Het realiseren van casusregie en procesregie in de gemeentelijke organisatie (onderdeel van toegang) is hiertoe eveneens noodzakelijk. Aan dat laatste wordt nu reeds gewerkt met als planning dat dit vanaf januari 2024 in de organisatie geïmplementeerd wordt.

Taakstelling 'minder zware jeugdhulp met verblijf'
In Nissewaard verblijven relatief veel jeugdigen in een instelling. Een deel hiervan is boven de 18 jaar en kan mogelijk onder andere wetgeving gaan vallen. Onderzocht wordt of voor deze jeugdigen wel passende maar minder vergaande jeugdhulp mogelijk is waardoor er geen verblijf meer nodig is. In dit kader is inspanning nodig om 18-plussers goede vervolgondersteuning te bieden. Dit kan ook betekenen dat een 18-plusser gebruik kan gaan maken van Beschermd of Begeleid Wonen wat wordt gedekt uit centrumgemeentemiddelen. Het betreft een taakstelling van € 50.000 in 2025 en
€ 100.000 vanaf 2026.

Dagbesteding als algemene voorziening:
De taakstelling voor dagbesteding is in de perspectiefnota 2024 ingevuld doordat de kosten voor dagbesteding structureel met ruim € 200.000 zijn verlaagd op basis van de realisatiecijfers in 2022. De taakstelling blijft wel op PM staan om duidelijk te maken dat in het nu lopende voorbereidingstraject alsnog inspanning geleverd moet worden om aanvullende besparingen mogelijk te maken.

Taakstelling lagere lasten Jeugd
Op voorspraak van de provincie kunnen de jaarlijks aflopende arbitragegelden in de begroting worden geraamd waarbij een deel als lagere lasten opgenomen dient te worden. In de meerjarenraming 2025 t/m 2027 moeten gemeenten, op voorspraak van de provincie, rekening houden met de voorgenomen besparingen voor Jeugdhulp en een lagere raming van de lasten opnemen. Het landelijke coalitie-akkoord vermeldt “dat er in aanvulling op de hervormingsagenda Jeugdhulp extra beleidsmaatregelen in de Jeugdzorg worden genomen". Voor Nissewaard gaat het om jaarlijks € 2,4 miljoen lagere lasten in 2025 en 2026 en om € 2,5 miljoen vanaf 2027. Landelijk is bepaald dat de rijksoverheid verantwoordelijk is voor het realiseren van deze taakstelling.

Herinvoering Eigen bijdrage Wmo:
Het abonnementstarief in de Wmo 2015 wordt afgeschaft. Hiervan bedraagt de geraamde opbrengst vanaf 2025 landelijk € 95 miljoen. In plaats daarvan wordt de inkomensafhankelijke eigen bijdrage in de Wmo 2015 heringevoerd (geraamde opbrengst landelijk € 225 miljoen vanaf 2026). Daarbij is het uitgangspunt dat zoveel mogelijk wordt aangesloten bij de vormgeving zoals die voorheen was met oog voor inkomenseffecten en het beroep dat wordt gedaan op de Wmo. Anders dan beoogd in het Coalitieakkoord verdwijnt het abonnementstarief niet alleen voor de huishoudelijke hulp, maar voor alle Wmo-voorzieningen waarop het abonnementstarief nu van toepassing is. Hiervoor wordt een wetsvoorstel voorbereid. Het huidige wetsvoorstel voor invoering van de passende eigen bijdrage huishoudelijke hulp waarvan de inwerkingtreding per 2025 werd voorzien, wordt ingetrokken. In de meicirculaire 2023 is als gevolg van deze wijziging een korting doorgevoerd van € 961.529 in 2026 en € 956.426 in 2027. Deze korting is in de begroting 2024-2027 als taakstelling opgenomen. Dit betekent dat meeropbrengsten door een gestegen eigen bijdrage per 2026 allereerst moeten worden gebruikt om de taakstelling in te vullen. Onduidelijk is of de stijging van de eigen bijdrage dit bedrag ook feitelijk bespaart. In ieder geval betekent dit dat de herinvoering eigen bijdrage Wmo ten gunste komt van de rijksoverheid en niet van de gemeente.

Reserve Sociaal Domein
Naast de structurele stelpost Sociaal Domein in de begroting is er een reserve Sociaal Domein. Het verloop hiervan is als volgt:

Bedragen x € 1.000 (“-” = nadelig)

Reserve Sociaal Domein

2023

2024

2025

2026

2027

Saldo 1 januari

12.332*

11.153

10.762

10.461

10.411

2e Tussenrapportage 2022

-237

-43

Opheffen GR leerplicht

-48

-48

Vrijval reserve centrumtaken SD

2.016

Perspectiefnota 2023

-988

GIDS t.b.v. JOGG

-81

Aanvullende uitwerking coalitieakkoord

-50

-50

-50

-50

Overheveling 2022-2023

-1.790

Implementatie ingang

-250

-250

Saldo 31 december

11.153

10.762

10.461

10.411

10.411

*In het saldo van de jaarrekening 2022 is een storting opgenomen van € 3,7 miljoen met betrekking tot een nog te ontvangen bijdrage van het Rijk in het kader van de specifieke uitkering Oekraïne. Over de besteding hiervan wordt nader geadviseerd.

Openstaande taakstellingen
Voor een compleet beeld van het financieel perspectief zijn ook de nog openstaande bezuinigingstaakstellingen van belang. Het gaat daarbij om de volgende posten.

Bedragen x € 1.000 (“-” = nadelig)

Openstaande taakstellingen

2024

2025

2026

2027

Accommodaties

108

108

108

108

Accommodaties - invullingsvoorstel

-108

-108

-108

-108

ICT/Zaaksysteem

75

75

75

75

Totaal openstaande taakstellingen

75

75

75

75

Toelichting

Accommodaties
Van deze taakstelling resteert nog een structureel bedrag van € 108.000. Dit zal worden ingevuld via de stelpost Leegstand. Hier zit nog voldoende ruimte in. Financieel zal dit meerjarig verwerkt worden bij de 2e Tussenrapportage 2023.

ICT/Zaaksysteem
Aan de hand van een inventarisatie van alle applicaties binnen de gemeente, welke kosten daarmee samenhangen en wie de gebruikers zijn is/wordt nader bepaald van welke applicaties afscheid genomen kan worden zodat deze openstaande bezuiniging ingevuld kan worden. Hierover zal nog nader geadviseerd worden.

Structureel en materieel begrotingsevenwicht
Het begrotingsevenwicht wordt door onze toezichthouder de provincie Zuid-Holland niet alleen beoordeeld op het gegeven of de lasten en baten op € 0 sluiten. Daarvoor wordt naast het begrotingssaldo ook gekeken naar de incidentele lasten en baten en de openstaande bezuinigingstaakstellingen.

Begrotingssaldo
Wanneer in dit verband gesproken wordt over begrotingssaldo gaat het naast het 'reguliere' begrotingssaldo ook om de stelposten die min of meer 'vrij' besteedbaar zijn. Zo gaat het bijvoorbeeld ook over de stelposten Sociaal Domein, Innovatie en Concernoverhead. Deze posten tellen voor 2024 op tot € 2 miljoen voordelig aflopend tot - € 10,1 miljoen nadelig.

Bedragen x € 1.000

2024

2025

2026

2027

Begrotingssaldo

1.154

238

-5.112

-5.431

Stelpost Sociaal Domein

104

2.129

-4.435

-5.310

Stelpost Innovatie

276

276

276

276

Stelpost Concernoverhead

492

498

384

321

Begrotingssaldi

2.026

3.141

-8.887

-10.144

Incidentele lasten en baten
Het is zoals gezegd ook van belang om te weten of de structurele lasten gedekt worden door structurele baten. Anders gezegd, de structurele baten dienen hoger (of gelijk) te zijn dan (aan) de structurele lasten dan wel de incidentele lasten dienen hoger te zijn dan de incidentele baten. Om dat te bepalen wordt in de begroting een overzicht van de incidentele lasten en baten opgenomen. Deze is terug te vinden in het onderdeel Financiële begroting. Samengevat ziet deze er als volgt uit.

Bedragen x € 1.000

2024

2025

2026

2027

Incidentele lasten (exclusief reservemutaties)

36.802

36.622

36.371

36.371

Incidentele lasten – stortingen in reserves

5.223

97

97

97

Subtotaal incidentele lasten (A)

42.025

36.719

36.469

36.469

Incidentele baten (exclusief reservemutaties)

36.226

36.226

36.226

36.226

Incidentele baten – onttrekkingen reserves

6.791

1.994

1.333

1.207

Subtotaal incidentele baten (B)

43.017

38.221

37.559

37.433

Saldo incidenteel (A + B)

993

1.502

1.091

965

Uit dit overzicht blijkt dat voor 2024  t/m 2027 de incidentele lasten lager zijn dan de incidentele baten (incl. incidentele reservemutaties). Dit betekent dat de structurele baten in de begroting voor die jaren  lager zijn dan de structurele lasten.
Voor een nadere uiteenzetting wordt verwezen naar het onderdeel Incidentele lasten en baten in het hoofdstuk Financiële begroting.

Taakstellingen
In de begroting 2024 - 2027 zijn de volgende taakstellingen opgenomen. De taakstellingen waar hogere overheden voor verantwoordelijk zijn, zijn buiten beschouwing gelaten.

Bedragen x € 1.000 (“-” = nadelig)

Openstaande taakstellingen

2024

2025

2026

2027

ICT/Zaaksysteem

75

75

75

75

Sociaal Domein

Verdere uitwerking doelen en inspanningen

PM

PM

PM

Integrale ingang en toegang

100

100

100

Minder zware jeugdhulp met verblijf

50

100

100

Dagbesteding als algemene voorziening

PM

PM

PM

PM

Totaal openstaande taakstellingen

75

225

275

275

Resumerend ziet het structureel en materieel begrotingssaldo er daarmee als volgt uit.

Bedragen x € 1.000

2024

2025

2026

2027

Begrotingssaldi (A)

2.026

3.141

-8.887

-10.144

Incidentele lasten en baten (B)

993

1.502

1.091

965

Taakstellingen (C)

75

225

275

275

Structureel begrotingssaldo (A - B - C)

958

1.414

-10.253

-11.384

Wanneer de begrotingssaldi van € 2 miljoen in 2024 aflopend tot - € 10,1 miljoen in 2027 gecorrigeerd wordt voor de geïnventariseerde incidentele lasten en baten en de openstaande taakstellingen, dan resteert voor de jaren 2024 en 2025 een positief structureel begrotingssaldo. De begroting 2024 - 2025 is daarmee dus niet alleen sluitend, maar ook materieel sluitend. De jaren 2026 en verder worden vooralsnog buiten beschouwing gelaten in de beoordeling omdat daar eerst duidelijk moet worden welke plannen het Rijk heeft.

Ontwikkelingen en doorkijkje naar 2027

Gemeentelijke financiën
De geldstromen vanuit het Rijk zijn de afgelopen jaren onzeker, onduidelijk en onstabiel gebleken. Het 'financieel ravijn' in 2026 als gevolg van het regeerakkoord en het uitblijven van duidelijkheid vanuit het RIjk over hoe dit opgelost gaat worden, maakt dat het voor gemeenten lastig om meerjarig beleid te voeren. Ook het vooralsnog uitblijven van het meerjarig toekennen van de extra jeugdgelden naar aanleiding van de eerdere arbitrage helpt in deze niet. Daar komt nog bij dat het Rijk diverse (besparings-/bezuinigings-)maatregelen wil treffen om de jeugdzorg betaalbaar te houden. Hoe deze uiteindelijk vorm gaan krijgen is nog afwachten.
Vanuit de herverdeling van het Gemeentefonds is gebleken dat zogenaamde New Towns (voormalige groeikernen), zoals Nissewaard, er nadelig uitspringen op de maatstaf Centrumfunctie. Hierop zijn samen met andere New Towns inmiddels diverse acties richting Den Haag ontplooid. Dit heeft er onder andere toe geleid dat we als New Towns aan tafel zitten voor de onderhoudsagenda van de verdeling van het Gemeentefonds. Nader onderzoek zal moeten uitwijzen of hier inderdaad sprake is van een systeemfout in de verdeling en of herstel daarvan leidt tot, in ieder geval, een vermindering van het herverdeelnadeel. In relatie tot het demissionair kabinet is de onderhoudsagenda niet controversieel verklaard en loopt daarmee door.

Nissewaard naar 2040 (Nn2040)
Een andere belangrijke ontwikkeling betreft het programma Nissewaard naar 2040 (Nn2040). Nissewaard heeft als voormalige groeikern te maken met een aantal grote opgaven van sociaal economische, maatschappelijke en ruimtelijke aard: een omvangrijke herstructurering van de verouderde woningvoorraad, een onbalans in het woningaanbod en bevolkingssamenstelling.
Verder zullen de komende jaren ook zaken als onderwijshuisvesting, bereikbaarheid, duurzaamheid en klimaatadaptatie belangrijke (ruimtelijke) aandachtsgebieden zijn. De beschikbaarheid dan wel het ontbreken van voldoende gelden hiervoor in relatie tot het financieel ravijn in 2026 en verder zal sterk van invloed zijn om de mate waarin deze zaken opgepakt kunnen worden.

Tegelijkertijd zijn er ook kansen, zoals de grote woningbouwopgave in heel Zuid-Holland die wellicht voor een deel in Nissewaard zou kunnen landen, de onderzoeken naar een robuuste ontsluiting op het grote wegennet voor Nissewaard en heel Voorne-Putten en de zoektocht naar strategische oplossingen voor de retailopgave in het centrum van Nissewaard, duurzaamheid en nieuwe economie. Om deze opgaven het hoofd te bieden is het programma Nissewaard naar 2040 in het leven geroepen met als doel om te zorgen voor een aantrekkelijke, vitale, toekomstbestendige woon-/werkgemeente in 2040.

Deze pagina is gebouwd op 12/07/2023 10:27:43 met de export van 11/22/2023 15:49:00